Estimated reading time: 5 minutes
- Dr Dedré Nel, ’n veearts van Weltevrede Dierekliniek op Excelsior, sê die doel van skandering is om dragtigheid en die moontlikheid van meerlinge te bepaal.
- Ooie moet ten minstens ses weke dragtig wees wanneer hulle geskandeer word. Dit is die beste tyd om die lammers op te tel. ’n Produsent moet besef dat dit ’n stresvolle tyd vir die ooie is en met elke hantering van die ooie, kan ’n persentasie dragtighede verloor word.
- Martin Barnard, die internasionale bemarkingsbestuurder vir SonoVET, sê skandering is noodsaaklik om suksesvol te kan boer.
- Dr Nel stem saam dat die skanderingsproses ’n groot bydrae lewer tot die boer se bestuursplan. Sy verduidelik dat dragtige ooie beter gevoer sal word of ten minste op die beste weiding gesit word met ‘n goeie lek daarby.
- Dr Nel beveel ook aan dat ’n produsent versigtig moet wees om nie alle nie-dragtige ooie voor die voet te laat slag nie.
Produsente kan nie meer bekostig om ooie onnodig op die plaas aan te hou nie – elkeen moet positief tot die ekonomie van die plaas bydra. ’n Wetenskaplike manier om hierdie struikelblok te oorkom, is om jou ooie te skandeer en seker te maak dat elke ooi ’n lam gaan lewer.
Dr Dedré Nel, ’n veearts van Weltevrede Dierekliniek op Excelsior, sê die doel van skandering is om dragtigheid en die moontlikheid van meerlinge te bepaal. Tydens dieselfde proses kan ander probleme ook vroegtydig opgetel word.
Lees meer oor prikkelvoeding vir ooie.
Wanneer om te skandeer
“Ooie moet ten minstens ses weke dragtig wees wanneer hulle geskandeer word. Dit is die beste tyd om die lammers op te tel. ’n Produsent moet besef dat dit ’n stresvolle tyd vir die ooie is en met elke hantering van die ooie, kan ’n persentasie dragtighede verloor word. Dit is normaal en nie ’n fout van die skandeerder se kant nie. Dit kan ook gebeur wanneer ooie vir veilings geskandeer word. Hulle word herhaaldelik hanteer en boonop vervoer, en kan as gevolg van stres aborteer.”
Die ideale tyd om vir tweelinge te skandeer is tussen ses weke en drie maande van dragtigheid. Na drie maande word die fetusse te groot en is dit moeilik om te onderskei tussen een of twee lammers.
“In die geval van laparoskopie kan baie akkuraat onderskei word tussen die laparoskopie en die opvolgram as die ooie tussen 63 en 70 dae na laparoskopie geskandeer word. Dan sal jou opvolgsiklus tussen 42 en 49 dae wees. Na die tydperk van 70 dae na laparoskopie raak dit moeilik en minder akkuraat om die opvolgsiklus te onderskei,” voeg sy by.
Maak dit deel van jou boerdery
Martin Barnard, die internasionale bemarkingsbestuurder vir SonoVET, sê skandering is noodsaaklik om suksesvol te kan boer.
“Om te meet is om te weet. Dit help jou om jou beplanning en finansies dienooreenkomstig aan te pas. Jy kan jou boerdery gunstiger beheer deur byvoorbeeld ooie met meerlinge nader aan die huis te hou, sodat jy beter toesig oor hulle het en hulle beter voeding kan gee. Gevolglik sal hulle die lammers beter kan versorg.
Hy noem ook dat baie produsente deesdae self die skandering doen; dit het bepaalde voordele. Om jou eie masjien te hê stel jou in staat om:
- Te skandeer wanneer jy wil en op jou tyd.
- Die ooie te verdeel in groepe met dieselfde dragtigheidsperiode, sodat hulle in dieselfde tyd lam.
- Met kleiner groepe te werk, omdat dit dikwels ’n nagmerrie is om al die diere op een plek bymekaar te kry.
“Wanneer ooie vir dragtigheid geskandeer word, kan dit gebeur dat daar 100 of 200 is wat nie op die skanderingsdag dragtig was nie. As gevolg van die ekstra kostes, sien produsente dikwels nie kans om daardie nie-dragtige ooie weer te laat skandeer nie. Dus weet ons byvoorbeeld dat 800 uit die 1 000 ooie dragtig is en 200 nie dragtig is nie. Tegnies is jy maar weer waar jy was voor skandering. Jy weet nou net watter is dragtig.
Leer meer oor die voordeel van sinkronisasie van ooie tydens lamseisoen.
“Met jou eie toerusting kan jy egter oor twee weke weer die 200 skandeer en selfs op ’n latere stadium van dragtigheid weer skandeer om seker te maak of die fetusse steeds lewensvatbaar is,” sê Barnard.
Dr Nel stem saam dat die skanderingsproses ’n groot bydrae lewer tot die boer se bestuursplan. Sy verduidelik dat dragtige ooie beter gevoer sal word of ten minste op die beste weiding gesit word met ‘n goeie lek daarby. Daar is ook sekere inentings wat jy graag vir die dragtige ooie wil gee. In dieselfde asem kan die nie-dragtige ooie uitgegooi word vir slagting. Op dié manier word streng geselekteer vir vrugbaarheid.
Dink voor jy optree
Sy beveel ook aan dat ’n produsent versigtig moet wees om nie alle nie-dragtige ooie voor die voet te laat slag nie. “In die geval van talle lae konsepsies, kan die natuur of foutiewe bestuurspraktyke van die produsent se kant ook die oorsaak wees.”
Dr Nel noem dat sommige produsente ’n skandeermasjien aanskaf, maar nie die nodige opleiding het om dit te gebruik nie. In talle gevalle is die resultate dan nie die onkoste werd nie. Dit kan groot finansiële verliese tot gevolg hê. Sy maan ook dat die gehalte van die skandeerders ’n groot rol speel en glo dat die skandering van ooie baie akkuraat gedoen moet word.
Lees meer oor die Overberg-jongooiklub.
Uiteindelik moet ‘n mens die koste van ’n professionele persoon en die koste van die skandeermasjien teen mekaar opweeg om te bepaal wat die mees ekonomiese opsie gaan wees. – Koos du Pisanie, Veeplaas
Vir meer inligting, kontak dr Dedré Nel by 083 4555853 of Martin Barnard by 083 300 5428.