Estimated reading time: 4 minutes
- Die voeding van bulle is ’n belangrike faktor in terme van doeltreffende voortplanting en genetiese vordering van ’n bemarkbare kudde.
- ’n Bul kan tussen 25 en 35 koeie bevrug en daarom is dit moontlik dat slegs een bul se goeie of katastrofiese ‘insette’ die genetiese vordering van ’n koeikudde tot ‘n groot mate kan beïnvloed.
- Gewoonlik verlaag bulle met lae libido en fertiliteitsprobleme nie net die speenpersentasie nie, maar ook die genetiese waarde van ’n kudde.
- Daar is verskillende opinies oor die hoeveelheid nutriënte wat ’n bul benodig vir optimale groei en gunstige funksionering in die kudde.
- Die kudde se genetiese vermoë en die produsent se beplanning rondom bepaalde genetiese vordering in sy kudde speel ook ’n rol.
As ‘n navorser by die Landbounavorsingsraad (LNR) se Instituut vir Diereproduksie, ondersoek dr Klaas-Jan Leeuw belangrike moontlikhede by herkouervoeding wat die prestasie en winsgewendheid van beeskuddes kan verhoog. In hierdie artikel gesels hy oor die handhawing van goeie bestuur en voeding van bulle as ’n belangrike faktor in terme van doeltreffende voortplanting en genetiese vordering van ’n bemarkbare kudde.
Die genetiese rol van ’n bul
’n Bul kan tussen 25 en 35 koeie bevrug en daarom is dit moontlik dat slegs een bul se goeie of katastrofiese ‘insette’ die genetiese vordering van ’n koeikudde tot ‘n groot mate kan beïnvloed.
Dr Leeuw verduidelik die stelling soos volg: “Gewoonlik verlaag bulle met lae libido en fertiliteitsprobleme nie net die speenpersentasie nie, maar ook die genetiese waarde van ’n kudde. Minder vrugbare bulle lewer minder kalwers en dit het ’n nadelige invloed op sy nageslag se prestasievermoë. Daarteenoor kan die regte bul se dogters lank in die kudde reproduseer en sal die manlike nageslag ook beter groei-eienskappe op die veld of in die voerkraal vertoon.”
Lees meer oor bulle se voedingsbehoeftes in die winter.
Voer vir doeltreffendheid
Die groeipotensiaal van ’n toekomstige teelbul het ’n groot invloed op sy vermoë om ’n doeltreffende bul op die plaas te wees. “Nadat die bulkalf gespeen is, wil ons hom nie oorvoed nie; ’n oormaat energie en proteïen kan hom te vroeg oorvet maak, veral rondom die testes. Vroeë vetneerlegging kan permanente skade veroorsaak en die bulkalf se vermoë om ’n doeltreffende bul te wees, verminder. Beperkende voeding kan die aanvang van puberteit vertraag.”
Daar is verskillende opinies oor die hoeveelheid nutriënte wat ’n bul benodig vir optimale groei en gunstige funksionering in die kudde. ’n Bul wat ná speen byvoeding kry, groei vir ’n tydperk tot die ouderdom van sowat twee jaar, teen ongeveer 1 tot 1,5kg per dag. Dit is gewoonlik ook ’n bonus as jong bulle die helfte van hul volwasse gewig tussen ouderdom 14 en 15 maande bereik.
Nog ‘n metode is om bulle met ’n rantsoen bestaande uit 14% ruproteïen (RP) tot op ouderdom 14 maande te voer, waarna die RP-inhoud verlaag kan word. Jong bulle kan ook by toetssentrums (Fase C) of op plase (Fase D) getoets word, waar diere vir ongeveer 107 dae spesifieke voer kry met die oog op rasverwante metings waaruit beraamde teelwaardes bepaal word.
Voeding vir spermontwikkeling
Produsente wat bulle vir hul kuddes aankoop, moet op hoogte wees van ’n bul se geskiedenis. Byvoorbeeld, was die koei ’n goeie moeder? Is sy pa ’n getoetste bul? Getoetste bulle bied die voordeel van ‘n sertifikaat by aankoop.
Die kudde se genetiese vermoë en die produsent se beplanning rondom bepaalde genetiese vordering in sy kudde speel ook ’n rol. Dr Leeuw sê dit is raadsaam om bulle drie maande voordat hulle by die koeie geplaas word, aan te koop. Dit neem twee maande vir die bulle om op die plaas aan te pas en nog ’n maand voor die dekseisoen om hulle weer in ’n groeiende toestand te kry.
Dieselfde geld ook vir bulle wat reeds op die plaas is. “Daar bestaan ’n sienswyse dat spermontwikkeling 60 dae neem en daarom moet prikkelvoeding vroeër begin, 90 dae voor die begin van die dekseisoen. Ek sou voorstel dat op 70 dae met ’n laevlakprikkelvoeding begin word en dat dit op ongeveer 30 dae voor die aanvang van die dekseisoen verhoog word.”
Lees meer oor Bulskop-boerdery se bulle.
Behou bulle se kondisie
Bulle op die plaas word gewoonlik op ’n onderhoudsvlak gevoer. Die beteken in die meeste gevalle dat hulle op die veld wei met ’n mineralelek in die somer en ’n produksielek met minerale, mikrominerale en vitamiene in die droë maande.
“Dit is belangrik om die bulle se kondisie gedurende die wintermaande dop te hou en, waar moontlik, hulle reëlmatig te weeg,” sê hy. “Die bulle moet verkieslik nie kondisie of gewig verloor nie en indien dit wel gebeur, behoort ’n produsent vinnig byvoeding by te werk. Indien dit agterwee sou bly, kan dit die bul se libido negatief beïnvloed. Prikkelvoeding voor die dekseisoen sal ongelukkig nie kan opmaak vir die verlies aan gewig en kondisie nie.” – Carin Venter, Plaas Media
Vir meer inligting, kontak dr Klaas-Jan Leeuw by 012 672 9320 of kleeuw@arc.agric.za.
