Estimated reading time: 8 minutes
- Plaas Media se 2023 Santam Landbou Nasionale Kuilvoerkompetisie het ’n totaal van 102 inskrywings opgelewer.
- Die optimale droëmateriaal (DM)-inhoud vir mieliekuilvoer is 35%. In 2023 was die gemiddelde DM-inhoud 35,9%, wat effens laer is as die 37,4% DM in 2022. Die DM % van hawerkuilvoer was bevredigend by 35,8% DM, terwyl voersorghumkuilvoer gemiddeld 32,6% DM bevat het.
- Wanneer die bunker oopgemaak word en suurstof beskikbaar raak, begin giste en swamme weer groei, kuilvoer word warm en die pH styg.
- Die meeste kuilvoere in vanjaar se kuilvoerkompetisie was goed gepreserveer met ’n gemiddelde pH van onder 4. Die pH van kuilvoer is ‘n belangrike en maklik meetbare eienskap.
- Al hoe meer inskrywings vir die kuilvoerkompetisie kry die stadium van inkuiling reg.
Plaas Media se 2023 Santam Landbou Nasionale Kuilvoerkompetisie het ’n totaal van 102 inskrywings opgelewer. Hierdie inskrywings was verdeel in 72 mieliekuilvoer-, 16 hawerkuilvoer- en 14 voersorghumkuilvoer-inskrywings. Die samestelling en eienskappe van die inskrywings word in Tabel 1 aangetoon.
Tabel 1: Samestelling en kompaksie van mielie-, hawer- en voersorghumkuilvoerinskrywings in die 2022 en 2023 Nasionale Kuilvoerkompetisie.
| Voedingswaarde | Mieliekuilvoer | Hawerkuilvoer | Voersorghum | |||
| (n=75) 2022 | (n=72) 2023 | (n=20) 2022 | (n=16) 2023 | (n=5) 2022 | (n=14) 2023 | |
| DM % | 37,4 ± 6,35 | 35,9 ± 5,37 | 37,2 ± 6,33 | 35,8 ± 6,11 | 31,7 ± 4,04 | 32,6 ± 4,27 |
| As % | 3,73 ± 0,87 | 3,54 ± 0,85 | 6,94 ± 1,84 | 6,56 ± 1,26 | 7,31 ± 1,78 | 6,36 ± 2,47 |
| Ruproteïen % | 7,3 ± 0,77 | 7,2 ± 0,95 | 7,87 ± 1,71 | 9,01 ± 2,27 | 6,64 ± 3,09 | 5,77 ± 2,37 |
| TVV % (totaal verteerbare voedingstowwe) | 71 ± 2,23 | 70,2 ± 2,19 | 60,4 ± 2,83 | 59,3 ± 4,47 | 60,7 ± 3,46 | 59 ± 4,06 |
| Stysel % | 32 ± 5,33 | 29,3 ± 4,68 | 1,37 ± 1,61 | 2,77 ± 3,18 | 7,04 ± 6,73 | 8,69 ± 8,61 |
| NDF % (neutraalbestande vesel) | 41,8 ± 4,10 | 44,4 ± 3,87 | 59 ± 3,55 | 60,1 ± 5,61 | 57,3 ± 7,30 | 59 ± 7,48 |
| ADF % (suurbestande vesel) | 24,8 ± 2,74 | 27 ± 2,58 | 37,2 ± 2,57 | 38,4 ± 4,54 | 36,7 ± 5,96 | 39,5 ± 5,33 |
| Vet % | 3,11 ± 0,34 | 3,15 ± 0,42 | 2,91 ± 0,35 | 3,42 ± 0,53 | 3,03 ± 0,47 | 2,34 ± 0,53 |
| Ca % (kalsium) | 0,23 ± 0,03 | 0,22 ± 0,03 | 0,30 ± 0,07 | 0,30 ± 0,06 | 0,44 ± 0,06 | 0,31 ± 0,09 |
| P % (fosfor) | 0,23 ± 0,02 | 0,24 ± 0,02 | 0,26 ± 0,04 | 0,22 ± 0,05 | 0,21 ± 0,06 | 0,17 ± 0,03 |
| Mg % (magnesium) | 0,20 ± 0,03 | 0,20 ± 0,02 | 0,16 ± 0,03 | 0,18 ± 0,01 | 0,16 ± 0,05 | 0,14 ± 0,04 |
| K % (kalium) | 1 ± 0,19 | 1,08 ± 0,18 | 2,30 ± 0,55 | 2,04 ± 0,41 | 1,41 ± 1 | 1,40 ± 1,02 |
| Fermentasie-eienskappe | ||||||
| pH, 0 tot 10cm (bolaag) | 4,16 ± 0,59 | 4,31 ± 1,15 | 4,03 ± 0,42 | 4,42 ± 1,39 | 3,98 ± 0,19 | 3,98 ± 0,19 |
| pH, 10 tot 20cm (bolaag) | 3,95 ± 0,43 | 3,87 ± 0,25 | 4 ± 0,25 | 4,19 ± 0,90 | 4,02 ± 0,23 | 4,02 ± 0,23 |
| pH, 20 tot 40cm (kuilvoere) | 3,83 ± 0,26 | 3,80 ± 0,12 | 3,90 ± 0,26 | 3,96 ± 0,18 | 3,85 ± 0,09 | 3,85 ± 0,09 |
| pH, 20 tot 40 cm (aërobies, vyf dae) | 4,62 ± 1,16 | 4,16 ± 0,89 | 4,86 ± 1,36 | 4,36 ± 0,92 | 4 ± 0,30 | 4 ± 0,30 |
| Melksuur % | 4,43 ± 1,33 | 5,55 ± 1,55 | 4,81 ± 1,28 | 5,85 ± 1,99 | 5,28 ± 0,97 | 4,93 ± 2,06 |
| Asynsuur % | 2,44 ± 0,82 | 2,07 ± 1,01 | 2,15 ± 1 | 1,75 ± 0,72 | 1,24 ± 1,24 | 2,49 ± 1,46 |
| Propionsuur % | 0,23 ± 0,11 | 0,24 ± 0,07 | 0,03 ± 0,07 | 0,07 ± 0,10 | 0,07 ± 0,12 | 0,15 ± 0,19 |
| Bottersuur % | – | – | 0,72 ± 0,41 | 0,55 ± 0,43 | 0,35 ± 0,26 | 0,33 ± 0,45 |
| Kompaksie (kg DM/m³) | ||||||
| Bolaag, bunker (0 tot 10cm) | 143 ± 59 | 125 ± 27 | 105 ± 28 | 77 ± 44 | 132,4 ± 29,4 | 94 ± 108 |
| Bolaag, bunker (10 tot 20cm) | 212 ± 62 | 200 ± 29 | 170 ± 48 | 155 ± 117 | 197 ± 78,3 | 153 ± 193 |
| Bunker (20 tot 40cm) | 250 ± 57 | 240 ± 28 | 219 ± 55 | 175 ± 81 | 217 ± 54,7 | 195 ± 40 |
| Bolaag, silosak (0 tot 10cm) | 104 ± 39 | 95 ± 23 | ||||
| Bolaag, silosak (10 tot 20cm) | 133 ± 44 | 140 ± 31 | ||||
| Silosak (20 tot 40cm) | 148 ± 42 | 165 ± 27 | ||||
Lees meer oor die 2023 finaliste hier.
Stadium van inkuiling
Die optimale droëmateriaal (DM)-inhoud vir mieliekuilvoer is 35%. In 2023 was die gemiddelde DM-inhoud 35,9%, wat effens laer is as die 37,4% DM in 2022. In 2023 was daar slegs vyf mieliekuilvoerinskrywings met ’n DM % van minder as 30% en 20 kuilvoere met ’n DM % bo 40%. Die meeste mieliekuilvoere was op die regte stadium ingekuil. Mieliekuilvoer wat te vroeg gesny word het gewoonlik ’n verlaagde opbrengs en laer energiewaarde, maar effens hoër proteïenwaarde.
Die DM % van hawerkuilvoer was bevredigend by 35,8% DM, terwyl voersorghumkuilvoer gemiddeld 32,6% DM bevat het. Suksesvolle inkuiling begin by die regte stadium en DM %. Kuilvoere met ’n te hoë voginhoud (>75%) of DM van onder 25%, skep groot uitdagings wat smaaklikheid en preservering betref. Hoe laer die DM %, hoe meer suur is nodig om preservering te bewerkstellig.
Samestelling van kuilvoer
Die ruproteïen (RP)-inhoud van mieliekuilvoer was laag, rondom 7,2%, maar het gewissel van 5,2 tot 9,2%. Die kuilvoere met ’n laer DM % wat vroeër gesny is, het gewoonlik ’n hoër RP-inhoud maar ’n laer stysel- en energie-inhoud. Voersorghum- en hawerkuilvoer het in 2023 slegs 6,4 en 6,6% RP bevat en die RP % was laer as die ooreenstemmende waardes vir 2022. Die totaal verteerbare voedingstowwe van mieliekuilvoer was 70,2% wat heelwat hoër was as die 59,3 en 59% van onderskeidelik hawer- en voersorghumkuilvoer. Mieliekuilvoer moet ten minste 30% stysel bevat en graanvulling dra grootliks by tot die opbrengs en energiewaarde. Graan kan tot 45% bydra tot die opbrengs van mieliekuilvoer op ’n DM-basis.
Die veselinhoud (NDF %) van mieliekuilvoer was gemiddeld 44,4% in 2023, wat hoër was as die 41,8% NDF in 2022. Die NDF van hawerkuilvoer (60,1%) en voersorghumkuilvoer (59%) was baie hoër as dié van mieliekuilvoer. Die laagste NDF vir hawerkuilvoer was 51,8% en hawerkuilvoer het 36% DM, 11,6% proteïen en 65% TVV bevat.
Fermentasie-eienskappe
Die meeste kuilvoere in vanjaar se kompetisie was goed gepreserveer met ’n gemiddelde pH van onder 4. Die pH van kuilvoer is ‘n belangrike en maklik meetbare eienskap. By die aërobiese stabiliteitstoets word kuilvoer vir vyf dae aan lug blootgestel. Indien die pH nie styg nie, is die kuilvoer stabiel. Wanneer giste en swamme begin groei sal die pH begin styg.
In 2023 was die gemiddelde pH van mieliekuilvoer 3,8 voor blootstelling aan lug en die gemiddelde pH na vyf dae van blootstelling aan lug 4,16. Dit is aansienlik beter as die pH van 4,62 vir mieliekuilvoer in 2022 na blootstelling aan lug. Dit dui op ’n aansienlike verbetering in aërobiese stabiliteit van mieliekuilvoer in 2023.
Bolaagpreservering gemeet aan pH in die boonste 10cm van die bunker was effens swakker in 2023 in vergelyking met 2022. Dit het gepaard gegaan met swakker bolaagkompaksie (143kg DM/m³ in 2022 versus 125kg/m³ in 2023). Produsente kan meer aandag gee aan bolaagkompaksie en die afseël van bunkers/silo’s.
Suurinhoud
Die melksuurinhoud van mieliekuilvoer was hoër op 5,55% in 2023 in vergelyking met 4,43% in 2022, terwyl die asynsuurinhoud van mieliekuilvoer effens laer was (2,07% in 2023 versus 2,44% in 2022). Asynsuur bevorder die stabiliteit van kuilvoer en ‘n asynsuurinhoud van 1,5% op ’n DM-basis is voldoende om kuilvoerstabiliteit te bevorder.
Asynsuur het ’n baie skerp, suur reuk en te hoë vlakke (>2,5%) mag die smaaklikheid van kuilvoer benadeel. Bottersuur is die vlugtige suur wat ’n slegte reuk en smaak aan kuilvoer gee. Dit word geproduseer deur Clostridium tyrobutyricum wat onder anaërobiese toestande in kuilvoer vermeerder, solank as wat die pH bo 5,5 is. Indien kuilvoer bottersuur bevat, het die pH te stadig tydens inkuiling gedaal. Die hawerkuilvoere het gemiddeld 0,55% bottersuur bevat, terwyl geen bottersuur in die mieliekuilvoer gevind is nie.
Hawerkuilvoer kan beter gepreserveer word deur toediening van ’n doeltreffende homofermentatiewe inokulant en om te verseker dat die DM % bo 35% is.
Aërobiese stabiliteit van kuilvoer
Die aërobiese stabiliteit van mieliekuilvoer kan steeds verbeter deur die inkuilproses te versnel en lug gouer uit die bunker te kry. Giste en swamme groei solank as wat lug tydens inkuiling beskikbaar is. Indien dit lank neem om die bunker te seël, sal die getalle giste en swamme hoog wees.
Wanneer die bunker oopgemaak word en suurstof beskikbaar raak, begin giste en swamme weer groei, kuilvoer word warm en die pH styg. Daar was heelwat kuilvoere wat stabiel was en na vyf dae van lugblootstelling geen styging in pH getoon het nie.
Kompaksie
Goeie kompaksie is noodsaaklik om suurstofindringing in die kuilvoerbunker te beperk. Die kompaksie van mieliekuilvoer in ’n bunker behoort 240kg DM/m³ te wees. Die gemiddelde kompaksie vir mieliekuilvoer (n=46) in 2023 was 240kg DM/m³ in bunkers, terwyl die kompaksie in silosakke (n=16) net 165kg DM/m³ was.
Kompaksie in silosakke het verbeter teenoor die 148kg/m³ in 2022. Kompaksie in silosakke behoort steeds meer aandag te kry, aangesien dit gewissel het van 119 tot 202kg DM/m³. Kompaksie in silosakke is steeds belangrik en lae kompaksie kan die koste van inkuiling in silosakke verhoog. Lae digtheid en swak kompaksie in ’n silosak kan die risiko van lugindringing verhoog indien gate in die plastiek voorkom.
Daar was ses inskrywings van mieliekuilvoerbale. Die gemiddelde kompaksie van die bale was 125kg DM/m³.
Gevolgtrekkings
Al hoe meer kuilvoerinskrywings kry die stadium van inkuiling reg. Kompaksie was in die meeste kuilvoere voldoende, maar kompaksie in silosakke behoort meer aandag te kry want dit wissel te veel. ‘n Kompaksie van 200kg DM/m³ in silosakke is moontlik. Kompaksie in die bolaag moet steeds meer aandag kry en kan verbeter.
Dit is verblydend dat die aërobiese stabiliteit van mieliekuilvoer steeds verbeter. Met stygende insetkoste en druk op winsgewendheid is dit van groot belang dat kuilvoer optimaal gemaak word. – Prof Robin Meeske, Wes-Kaapse Departement van Landbou, Outeniqua-navorsingsplaas
Vir meer inligting, kontak prof Robin Meeske by Robin.Meeske@westerncape.gov.za.
