Estimated reading time: 4 minutes
- Die bakterium, Corynebacterium pseudotuberculosis, word met verskeie vorms van absesse geassosieer.
- C. pseudotuberculosis word deur oop wonde van een dier na ’n ander oorgedra, gewoonlik weens skeertoerusting, kastrasietange en diptenks. Slymvliesoordraging is minder algemeen.
- Die bakterieë word deur die limfatiese stelsel na die limfkliere vervoer waar die absesse vorm.
- Die inkubasietyd is tussen een tot drie maande en daarom moet streng biosekuriteit en kwarantyn van nuwe diere gehandhaaf word.
- Die mikpunt is om die kudde heeltemal vry van C. pseudotuberculosis te kry. Dit kan slegs gedoen word deur geaffekteerde diere uit te slag, aangesien hulle altyd besmet sal bly.
Een van die vele bakteriese organismes wat absesse in kleinvee kan veroorsaak, is Corynebacterium pseudotuberculosis wat ook met verskeie vorms van absesse geassosieer word. Hierdie kroniese, hoogs aansteeklike siekte word veroorsaak deur die grampositiewe Coccobacilli-bakterieë wat as absesse in die limfkliere en organe manifesteer. Beide kom voor in skape en bokke, maar die eksterne vorm kom meer voor by bokke en die interne vorm by skape. Die absesse lyk baie soos teringletsels en daarom die ‘pseudoktuberkulose’ in die organisme se naam.
Oorsake en verspreiding
C. pseudotuberculosis word deur oop wonde van een dier na ’n ander oorgedra, gewoonlik weens skeertoerusting, kastrasietange en diptenks. Slymvliesoordraging is minder algemeen.
Die bakterieë word deur die limfatiese stelsel na die limfkliere vervoer waar die absesse vorm. Die inkubasietyd is tussen een tot drie maande en daarom moet streng biosekuriteit en kwarantyn van nuwe diere gehandhaaf word. Dit is ’n geharde bakterie wat tussen twee tot agt maande in die grond en selfs langer in die teenwoordigheid van organiese materiaal, koelte en vog kan oorleef.
Lees meer oor driegasheerbosluise en hoe om te behandel.
Diagnose
Eksterne vorm: Absesse is teenwoordig in die limfkliere en die mees algemene plek is onder die kakebeen, voor die bladbeen en voor die agterbeen. Wanneer die abses ryp is, sal die vloeistof daarvan sag en meestal reukloos wees. Indien dit meer gevorderd is, sal ’n kenmerkende uiering-effek sigbaar wees as dit oopgesny word. Dit is algemeen vir ’n dier om weer na ’n paar maande absesse te kry. Die beste manier om te bevestig of dit C. pseudotuberculosis is, is om ’n monster na ’n veearts te neem. Ander bakterieë kan verantwoordelik wees vir die absesse; dit is egter baie belangrik om C. pseudotuberculosis uit te skakel.
Interne vorm: Omdat hierdie absesse nie fisies sigbaar is nie, word dit moeiliker gediagnoseer en daarom moet produsente uitkyk vir kroniese gewigsverlies, en diere wat bloot net swak is en nie kan byhou nie. Kliniese tekens hang af van watter organe geaffekteer word. Longabsesse is algemeen en veroorsaak dat ’n dier hoes en nies. ’n Neus-afskeiding, koors, asook vinnige en swaar asemhaling kan voorkom. Ander toestande, soos Johne se siekte, parasiete, en tande wat slyt, kan baie dieselfde as die interne vorm van C. pseudotuberculosise lyk. Daarom is dit belangrik om ’n korrekte diagnose te maak.
Leer hoe om kouestres te voorkom hier.
Kwarantyn
Dit is uiters belangrik om geaffekteerde diere eenkant te hou totdat ’n besliste diagnose gemaak is. Afsondering en streng biosekuriteit gaan hand-aan-hand, omdat dreinerende absesse (eksterne vorm) en die nies of hoes (interne vorm) die res van die kudde kan siek maak. Absesse wat gedreineer word, moet baie versigtig hanteer word omdat dit ’n moontlike soönosegevaar kan inhou.
Behandeling
Gesels met jou veearts vir die beste plan van aksie. Antibiotika kan toegedien word. Die absesse moet gedreineer word en met ’n jodium-oplossing gespoel word. Ondersteunende behandeling mag nodig wees, soos om siek diere eenkant te hou.
Voorkoming
Handhaaf streng biosekuriteitmaatreëls en kwarantyn alle nuwe diere. Verwyder siek diere uit die kudde en ontsmet enige toerusting wat by die skape gebruik is. Entstof is beskikbaar, mits die siekte positief geïdentifiseer is. Neem egter kennis dat die entstof nie besmette diere gesond kan maak nie – gesels dus met ’n veearts.
Veral jong lammers en vervangingsdiere moet ingeënt word. Vergewis jou eers van die spesie waarvoor die entstof geregistreer is – nie alle skaapentstowwe kan vir bokke gespuit word nie. Inenting word nie aangeraai as die siekte nié op die plaas teenwoordig is nie.
Lees meer oor geslagsiektes onder kleinvee hier.
’n Praktiese benadering
Die mikpunt is om die kudde heeltemal vry van C. pseudotuberculosis te kry. Dit kan slegs gedoen word deur geaffekteerde diere uit te slag, aangesien hulle altyd besmet sal bly. Die verkoop van diere word nie toegelaat as daar oop, dreinerende wonde is nie want dit versprei na ander kuddes.
Goeie en noukeurige bestuur van diere wat bakterie-vry en dié wat geaffekteer is, is ’n groot uitdaging aangesien hulle nooit weiding, kos- en waterbakke, en drukgange kan deel nie. Geaffekteere ooie se lammers moet geensins aan hulle drink nie, en moet weggeneem word.
Dit is belangrik om die ekonomiese impak van hierdie siekte te besef. Hoewel dit nie noodwendig tot vrektes lei nie, ly wol-, vleis- en melkproduksie daaronder. – Dr Paul Reynolds, Warden Veterinary Clinic
Vir meer inligting, kontak die outeur by 082 587 7607 of wardendier@gmail.com.
