Estimated reading time: 5 minutes
- Soja-oesreste is ’n waardevolle bron van voeding weens die ryke samestelling van onmisbare voedingstowwe. Die hoë proteïeninhoud maak dit ’n ideale aanvulling vir skape, veral gedurende tydperke van vinnige groei of hoë melkproduksie.
- Soja bied, bo en behalwe proteïen, ook ’n goeie bron van energie, vitamiene en minerale.
- Met die beweiding van soja-oesreste kan skape tot 59% van die reste se materiaal verwyder teenoor mielies se 38%, voordat die diere onder hul beginmassa begin inbeweeg.
- Sojareste is ’n goeie bron van proteïen, alhoewel die proteïeninhoud laer kan wees in vergelyking met heel soja. Die proteïeninhoud in sojareste kan van sowat 4 tot 12% op ’n droëmassabasis wissel, wat ’n waardevolle bron van aanvullende proteïen vir vee bied.
- Sojareste kan as ’n waardevolle voerbestanddeel vir vee dien, maar dit is belangrik om die nutriëntsamestelling daarvan in ag te neem in verhouding tot die voedingsbehoeftes van die spesifieke veespesie, en om die dieet dienooreenkomstig te balanseer om aan hul behoeftes te voldoen.
Skaapboerdery in Suid-Afrika is ’n belangrike komponent van die landbousektor. Om hierdie sektor volhoubaar en beter te maak, is innoverende en volhoubare voerpraktyke noodsaaklik. Een praktyk wat aandag trek, is die gebruik van soja as ’n voeropsie vir skape.
Soja-oesreste is ’n waardevolle bron van voeding weens die ryke samestelling van onmisbare voedingstowwe. Die hoë proteïeninhoud maak dit ’n ideale aanvulling vir skape, veral gedurende tydperke van vinnige groei of hoë melkproduksie. Soja bied, bo en behalwe proteïen, ook ’n goeie bron van energie, vitamiene en minerale. Daarbenewens bevorder die hoë veselinhoud die spysverteringsaksie en help om die dermfunksie te reguleer, wat gevolglik algehele dermgesondheid bevorder.
Lees meer oor die geheim vir groter sojaboonopbrengse.
Met die beweiding van soja-oesreste kan skape tot 59% van die reste se materiaal verwyder teenoor mielies se 38%, voordat die diere onder hul beginmassa begin inbeweeg. Dit word toegeskryf aan sojareste wat fyner as mieliereste is.
Tabel 1: Vergelyking tussen soja, mielie en winterveld (Bron: Esterhuyse, 1990).
| Soja | Mielies | Winterveld | |
| Oesopbrengs/ha | 1,5 ton | 4,6 ton | Wissel van ongeveer 2 tot 8 ton DM/ha |
| Materiaal op die land agtergelaat | 3,5 ton | 4,4 ton | |
| Pitte | 170kg | 200kg | |
| Materiaal deur skape verwyder | 59% | 38% | |
| DM1 | 1,5 ton/ha | 4 ton/ha | |
| Proteïen | 38% | 6 tot 8,5% | 3,5 tot 5,3% |
| TVV2 | 80% | 80% | 50 tot 53% |
| Energiewaarde (DM) | 16,8MJ/kg | 16,4 tot 17,4MJ/kg | |
| Ca3 | 10,2g/kg DM | 3,3g/kg DM | |
| Fosfaat | 1g/kg DM | 1,6g/kg DM | |
| Drakrag | 5 tot 7 KVE4 vir ’n weiperiode van 80 tot 100 dae of 7 tot 8 ooie/ha vir ’n tydperk van twee maande | 0,8 tot 1,4 GVE5/ha vir ’n weiperiode van 90 tot 120 dae. | Kan baie wissel – gemiddeld van 0,1 tot 0,5 KVE/ha. Dus kan 1ha winterweiding enigiets van 10 tot 50 volwasse skape vir een maand |
1DM: droëmateriaal; 2TVV: totale verteerbare voedingstowwe; 3Ca: kalsium; 4KVE: kleinvee-eenhede; 5GVE: grootvee-eenhede.
Beskikbare voedingstowwe
Alhoewel die presiese samestelling kan wissel afhangend van faktore soos plantvolwassenheid, grondtoestande en plantpraktyke, bevat sojareste gewoonlik proteïen, vesel, koolhidrate, minerale en vitamiene. Sojareste is ’n goeie bron van proteïen, alhoewel die proteïeninhoud laer kan wees in vergelyking met heel soja. Die proteïeninhoud in sojareste kan van sowat 4 tot 12% op ’n droëmassabasis wissel, wat ’n waardevolle bron van aanvullende proteïen vir vee bied.
Dit is ryk aan voedingsvesel, insluitend oplosbare en onoplosbare veselsoorte soos sellulose, hemisellulose en lignien. Die veselinhoud kan vanaf 20 tot 40% of selfs meer op ’n droëmassabasis wissel.
Dit bevat ook koolhidrate in die vorm van suikers, stysels, en strukturele koolhidrate soos sellulose en hemisellulose. Die koolhidraatinhoud kan wissel, maar lê gewoonlik tussen 40 en 60% op ’n droëmassabasis. Koolhidrate verskaf energie aan vee en is ’n noodsaaklike komponent van hul dieet.
Sojareste bevat verskeie minerale wat nodig is vir die gesondheid van vee, insluitend kalsium (Ca), fosfor (P), kalium (K), magnesium (Mg), en spoorminerale soos sink (Zn) en koper (Cu). Die mineraalinhoud kan wissel afhangend van grondvrugbaarheid en ander faktore, maar verskaf gewoonlik ’n bron van noodsaaklike minerale vir vee.
Alhoewel sojareste nie ’n noemenswaardige bron van vitamiene is in vergelyking met ander voerbronne nie, mag dit klein hoeveelhede vitamien A, E en sommige B-vitamiene bevat. Die vitamieninhoud kan wissel, afhangend van faktore soos plantvolwassenheid en kwekingsomstandighede.
Leer meer oor kuilvoergewasse.
Gebalanseerde dieet
Sojareste kan as ’n waardevolle voerbestanddeel vir vee dien, maar dit is belangrik om die nutriëntsamestelling daarvan in ag te neem in verhouding tot die voedingsbehoeftes van die spesifieke veespesie, en om die dieet dienooreenkomstig te balanseer om aan hul behoeftes te voldoen. Die aanvulling van ruvoer blyk sojareswaarde by veral skape beter te ontsluit.
Rou soja het sekere beperkings in die vorm van antivoedingsfaktore soos tripsien- en chemotripsien-inhibeerders, asook ’n laag-verteerbare aminosuurprofiel. Dit veroorsaak dik en taai biesmelk, lae melkproduksie en gevolglik swakgroeiende lammers. Die regte lekaanvulling moet gegee word om hierdie beperkinge te oorkom.
Die uitsondering met soja is dat diere wat ’n ureumbevattende lek tesame met rou soja ontvang, weens ’n ensimatiese reaksie potensieel meer geneig kan wees tot ureumvergiftiging. Vermy hoë-ureum bevattende lekke, veral tydens die aanpassingsfase op sojareste.
Omgewingsvolhoubaarheid
Benewens voedings- en ekonomiese voordele, stem die gebruik van sojareste in skaapboerdery met beginsels van omgewingsvolhoubaarheid ooreen. Ongebruikte oesreste kan bydra tot plaaslike afval en omgewingsafbreking. Deur dit te omskep in ’n waardevolle voerbron vir skape, kan produsente afval verminder en hul omgewingsvoetspoor minimaliseer. – Dr Johan van Rensburg, besturende direkteur, ABE Biotech
Vir meer inligting en bronverwysings, kontak die outeur by 082 336 5498 of johan@abebiotech.co.za.
