Estimated reading time: 4 minutes
- Die werksplek is ’n baie diverse omgewing en almal sal nie altyd met mekaar oor die weg kom nie en wanneer konflik ontstaan, moet die werkgewer intree en help om die konflik op te los voordat dit eskaleer.
- In die werksomgewing is die bestuur van menseverhoudinge veral kompleks en kan ’n ‘grappie’ ernstige en verreikende gevolge hê.
- Moderne tegnologie maak toerusting wat insidente of gesprekke kan opneem baie toeganklik vir enigeen.
- Wanneer sulke ‘grappies’ skeefloop hou dit verskeie risiko’s vir die werkgewer in, insluitend beserings aan diens, beskadiging van eiendom en/of skade aan die spandinamika wanneer verhoudinge in die werksplek verbrokkel.
- Die meeste werksplekongelukke kan voorkom word deur bedag te wees op gevare en om veiligheidsreëls na te kom.
Gevallestudie: Die voorman ry met die bakkie vol werknemers tot by ’n byekorf en laat die wiele spin. Die geraas en stof maak die bye kwaad en hulle begin van die werknemers steek. Later die dag raak ’n werknemer en die voorman in ’n woordewisseling betrokke, waarna die werknemer die voorman dreig. Die werkgewer roep beide in om oor die twee voorvalle te gesels. Albei voer egter aan dat dit net ’n grappie was. Hoe nou?
Die werksplek is ’n baie diverse omgewing in terme van kultuur, godsdiens, oortuigings, waardes, politieke sieninge, verwysingsraamwerke, werksetiek, opinies en dies meer. Almal sal nie altyd met mekaar oor die weg kom nie en wanneer konflik ontstaan, moet die werkgewer intree en help om die konflik op te los voordat dit eskaleer.
Dikwels gebeur dit dat ’n werknemer onvanpaste gedrag probeer verskoon deur te paai dat dit net ’n grappie was. In die werksomgewing is die bestuur van menseverhoudinge veral kompleks en kan ’n ‘grappie’ ernstige en verreikende gevolge hê waarvoor die werknemer aanspreeklik gehou kan word.
Kan jy ‘n werknemer summier afdank? Lees meer hier.
Swak gedrag vermom as grappies
Moderne tegnologie maak toerusting wat insidente of gesprekke kan opneem baie toeganklik vir enigeen. Dit, tesame met die feit dat die werksplek ’n hoogs gereguleerde omgewing is in terme van wetgewing, behoort werknemers twee keer te laat dink oor onvanpaste ‘grappies’.
Tipiese voorbeelde van hierdie gedrag sluit die volgende in:
- Diskriminerende verwysings na ras, geslag, geloof, gestremdheid, ouderdom en dies meer, byvoorbeeld “jou aap”, seksistiese opmerkings, seksuele teistering, ensovoorts.
- Poetse en speletjies. Wanneer dit by plaasimplemente, voertuie en masjinerie kom, kan geen vorm van speletjies bekostig word nie. Beserings vind maklik plaas wanneer poetse gebak word terwyl daar byvoorbeeld rondom ’n trekker of hamermeule gewerk word.
- Terg.
- Ruwe spel (horseplay in Engels). Dit is rowwe of rumoerige spel of slenters by die werksplek en kan aktiwiteite soos grappies wat fisiese kontak, rondspeel, wedrenne, gryp, sosiale druk om aan onveilige dade deel te neem, teistering en ongemagtigde kompetisies insluit.
- Inligting wat op sosiale media-platforms soos WhatsApp gedeel word.
- Dreigemente. Wanneer een werknemer dreig om ’n ander leed aan te doen, insluitend mondelings en nie-verbaal (byvoorbeeld ’n intimiderende kyk en handgebare wat jou onveilig laat voel).
Wanneer sulke ‘grappies’ skeefloop hou dit verskeie risiko’s vir die werkgewer in, insluitend beserings aan diens, beskadiging van eiendom, skade aan die spandinamika wanneer verhoudinge in die werksplek verbrokkel, skade aan die werkgewer se openbare beeld, griewe, verwysings na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie, en hofsake.
Lees meer oor die werkgewers se regsaanspreeklikheid vir werknemers se gedrag hier.
Dissiplinêre optrede
Elke werksplek moet ’n relevante dissiplinêre kode hê wat verseker dat duidelike reëls met toepaslike sanksies gevolg word. Die werksplek se dissiplinêre kode maak voorsiening vir verskeie tipes oortredings wat met onvanpaste gedrag of ‘grappies’ verband hou, insluitend wanordelike gedrag, beledigende gedrag, beskadiging of misbruik van die werkgewer se eiendom, verbreking van vertroue, en oortredings wat met alkohol of dwelms verband hou.
Humor is ’n noodsaaklike uitlaatklep vir onderliggende spanning in die werksplek en dus begin hierdie tipe gedrag dikwels met onskadelike bedoelings. Die werkgewer moet egter die erns van die oortreding oorweeg en dissipline daarvolgens toepas.
Die erns van ’n oortreding word bepaal deur die werknemer se tipe werk en verantwoordelikheid, die (moontlike) gevolge van die oortreding asook die impak daarvan op die werknemer-werkgewer vertrouensverhouding. Die oortreding sal ook as ernstig geag word indien ’n werknemer se waardigheid aangetas is.
Lees meer oor verskillende tipes arbeidinspeksies hier.
Wees proaktief
Die meeste werksplekongelukke kan voorkom word deur bedag te wees op gevare en om veiligheidsreëls na te kom. Grense moet vanaf die begin van die diensverhouding gestel word om enige onsekerhede vorentoe te vermy. Werkgewers moet sorg dat hulle die korrekte prosedures volg wanneer dissiplinêre stappe geneem of konsultasies gehou word. – Abrie Bronkhorst, LWO Werkgewersorganisasie
