In die vorige uitgawe van Veeplaas het ons na die beginsels van ’n bekostigbare en doeltreffende skeerskuur gekyk. In hierdie laaste aflewering in ons reeks, kyk ons na verskillende skeerskuurtipes wat in die praktyk gebruik word.
Skeerskure op een vlak
Dwarsoor-die-vloer skeerskuur
Dié skuur het ’n hortjiesvloer-vangkraal in die middel. Die skeerder vang ’n skaap daar en neem hom dwarsoor die vloer na sy skeerpunt. Sodra die skaap geskeer is, laat die skeerder die skaap deur ’n poort na buite in ’n aparte inspeksiekraal vir die produsent. Die voordeel van hierdie skuurtipe is dat die skape die skeerskuur makliker deur ’n poort op grondvlak verlaat, as deur ’n glygeut.
Hierdie tipe skeerskure is in die 1950’s in Australië gebou, maar sedert 1980 word dit baie min opgerig. Die algemene siening is dat die werkruimte beknop is en die wolwerkers en skeerders in mekaar se pad is.
Ander nadele is dat die afstand van die skeerpunt na die vangkraal, asook die afstand na die hoofsorteertafel groot is, wat dit vir die hoofklasseerder moeilik maak om beheer uit te oefen. Die vaggooier moet ook ver loop tot by die sorteertafel. Daarby moet ’n skeerder die skaap meer as 90° draai om in posisie te kom sodat hy die pens kan uitskeer, wat ’n risiko vir ruggraat-slytasie en beserings inhou.
Buiten dat vaggooiers moet buk om die vag op te tel, raak die skeervloer gou oorvol met die vag, skeerders, vaggooiers en die besemman, en kan chaos op skeervloer ontstaan as al die skeerders hul skape gelyktydig laat gaan.
Middelvloer-skeerskuur op een vlak
Hierdie ontwerp behels individuele hortjiesvloer-vangkrale van sowat 2 x 2,5m (vir 15 ooie) vir elke skeerder. Daar moet ’n houkraal van 2 x 4m wees wat 25 ooie kan hou en waaruit die vangkraal aangevul word. Daar is ’n individuele inspeksiekraal of terugvoergang vir die klaargeskeerde skape van elke skeerder, wat die gehalte van die skeerders se werk verhoog.
Dié tipe skeerskure is in die 1960’s in Australië gebou, en sedert 1980 word minder as 4% daarvan opgerig. Met die hoofsorteertafel en die wolwerkarea reg voor die skeervloer, hou hierdie ontwerp meer voordele in as die dwarsoor-die-vloer platform.
Buiten dat die inspeksiekrale die gehalte van skeerwerk verhoog, loop skeerders ’n korter afstand om skape tot by die skeerpunt te bring en mors nie tyd met die uitsoek van die volgende skaap nie. Daarby word skape ook maklik deur ’n poort met ’n terugvoergang of glygeut na die inspeksiekraal geneem.
Die skeervloer is minder besig, die wolgooier is naby aan die hoofsorteertafel en die hoofklasseerder kan goed toesig oor die hele skeervloer hou. Die terugvoergang is binne-in die skuur en geskeerde skape is maklik sigbaar vir beide die skeerders en toesighouer.
Nadele van hierdie tipe skeerskuur sluit in dat die skeerder die skaap meer as 45° moet draai om sy pens uit te skeer, die vaggooier en wolwerkers moet buk om die vag op te tel, ’n groter oppervlakte per skeerpunt benodig word, en dat genoeg ruimte in die terugvoergang geskep moet word om genoeg geskeerde skape te akkommodeer. Die terugvoergang-ontwerp vereis ook fyn beplanning met die in- en uitjaag van skape op dieselfde vlak.
Platform-skeerskure
Reguit platform-skeerskuur
Hierdie skeervloer pas oor die breedte van die skuur, met individuele hortjiesvloer-vangkrale van sowat 2 x 2,5m wat tussen twaalf tot 15 ooie vir elke skeerder akkommodeer. Dit maak ook voorsiening vir houkrale van 2 x 4,5m wat tussen 20 en 25 ooie kan akkommodeer en waaruit die vangkrale aangevul word.
Geskeerde skape gly met ’n glygeut na die individuele inspeksiekrale. Wol- en geskeerde skape beweeg op verskillende vlakke. Die platformhoogte is baie belangrik en tussen 700 en 850mm is ideaal.
Reguit platvorm-skeerskure word sedert 1980 in Australië gebou en hou talle voordele vir die produktiwiteit van die skeerders, wolwerkers en klasseerders in, waaronder die volgende:
- Die afstand om die skape na die skeerpunt te bring is korter.
- Skeerders mors nie tyd met die uitsoek van die volgende skaap nie.
- Die skape word moeiteloos deur ’n glygeut na die inspeksiekraal gestuur.
- Inspeksiekrale verhoog die gehalte van skeerwerk.
- Skape wat op verskillende vlakke beweeg, verhoed ’n bottelnek tydens in- en uitjaag.
- Die skeervloer is nie so besig nie en die wolgooier is naby aan die hoofsorteertafel.
- Wolwerkers kan die vag reeds gedeeltelik of volledig op die platform afrand en die onderlyne klas terwyl nog geskeer word.
- Die platform is ideaal om lammerwol te klas en maak die klassering van mikskeer-wol maklik.
- Die vaggooier en wolwerkers hoef nie te buk om die vag op te tel nie.
- Die hoofklasseerder kan oor die hele skeervloer toesig hou.
- Mandjies vir verskillende onderlyne kan onder die platform se oorhang staan om dubbele hantering te vermy. Die mandjies kan ook onder toesig van die hoofklasseerder in wolbakke uitgegooi word.
Daar is egter ook nadele aan hierdie skeerskuurontwerp. Skeerders kan maklik van die platform afval, veral wanneer ramme geskeer word, en hulle moet die skape meer as 45° draai om die pense te skeer. Daarmee saam bring konstruksie van die skeerkraal ekstra koste mee.
Halfmaan- of u-vormige platvorm-skeerskuur
Die skeervloer is halfmaan- of U-vormig en die grootste voordeel van só ’n skeervloer is dat dit voorsiening maak vir houkrale tussen vangkrale. Sowat 52% van die skure wat sedert 1980 in Australië gebou word, is van hierdie tipe skure.
Afgesien van al die voordele gemeld by reguit platforms, het dié ontwerp ook ander voordele. Eerstens kan die skeerder die skaap reguit in posisie terugbeweeg om die pens uit te skeer, sonder enige risiko van slytasie of stremming op die rug.
Daarbenewens kan die vangkrale makliker en van voor volgemaak word, want die skape wil wegkom van die skeermasjiengeraas. Die skape staan ook reeds met hul koppe weg van die vangdeur. Verder is die afstande van die skeerpunte na die sorteertafel korter en die klasseerder kan beter toesig oor die skeervloer hou.
Die konstruksiekoste van hierdie ontwerp is ongelukkig hoër en dit het baie vloerspasie nodig. – Izak Klopper, skeeropleidingsbestuurder, NWKV
Vir meer inligting, kontak Izak Klopper by 082 446 2162 of izak@nwga.co.za.