Estimated reading time: 5 minutes
- Ooginfeksies by groot- en kleinvee kan ’n groot ekonomiese impak op ’n boerdery hê.
- Dr Dave Midgley meen die gebruiklike behandelings- en uitkomsbenadering, sonder om op die werklike oorsaak van ooginfeksies te fokus terwyl daar ook nie voorkomend opgetree word nie, is nie meer relevant nie.
- Die meeste uitbrekings het ’n ekonomiese impak, soos dat blinde diere in ’n sloot kan val en vrek, of maklike prooi vir roofdiere word, en dat medisyne vir behandeling en voorkoming geld kos.
- Volgens dr Midgley is daar verskeie oorsake wat tot ooginfeksies en -siektes kan lei. In hierdie verband speel komplekse interaksies wat die epidemiologiese driehoek van dier-omgewing-kiem insluit, ’n rol.
- Volgens die boek Kleinveesiektes (De Wet en Bath) is Rickettsia-, Chlamydophila-, Moraxella– en mikoplasma-organismes al in die oë van aangetaste kleinvee gevind.
Ooginfeksies by groot- en kleinvee kan ’n groot ekonomiese impak op ’n boerdery hê. Dr Dave Midgley, ’n bekende veearts en veekonsultant, is van mening dat oogsiektes en die beheer daarvan, deel van elke boerdery se kode van beste praktyke behoort te vorm. Hy meen die gebruiklike behandelings- en uitkomsbenadering, sonder om op die werklike oorsaak van ooginfeksies te fokus terwyl daar ook nie voorkomend opgetree word nie, is nie meer relevant nie.
Sig speel ’n belangrike rol in die herkouer se bestaan, veral in terme van kosinname, sosiale gedrag en die dier se stryd om oorlewing. ’n Herkouer se oog is, soos die meeste ander slymvliesoppervlaktes, ’n bioom waarin verskeie organismes in harmonie saamleef. Goeie mikrobes hou patogene (slegte organismes), wat hier ook in matigheid voorkom, in toom.
Tydens immuunonderdrukking of tydperke van verhoogde spanning, word hierdie ewewig versteur. Patogene neem dan dikwels oor weens onder meer die onoordeelkundige gebruik van ontsmettingsmiddels en antibiotika in die oog. Dit lei dikwels tot ’n versteurde of selfs steriele, wanfunksionele omgewing. Hy sê die ergste uitkoms in hierdie geval is wanneer ’n suiwer kolonie van weerstandige bakterieë oorbly.
Verbruikerskeuses en -voorkeure het verander en inligting is maklik op die Internet bekombaar. Diere voel pyn en dierewelsynsaspekte is belangrik. Daarom moet jy jouself afvra of jy dít wat jy doen, of in ’n dier se oog ingooi, op jouself sal toepas?
Bakteriese weerstand teen antibiotika is ’n werklikheid en vrae soos: “Was ’n kiem geïsoleer?” en “Wat is die tipe kiem?” en “Is ’n antibiogram gedoen?” geld hier. Sodoende kan bepaal word watter antibiotika die beste is om te gebruik.
Die rol van kuddeveeartse het verander. Hul wysheid en ervaring is waardevol en besoeke aan die plaas moet nie as ’n uitgawe nie, maar eerder as ’n belegging beskou word. Foto’s en video-opnames vervang nie ’n volledige geskiedenis en kliniese ondersoek nie. ’n Enkele dier moet nie ingebring word as daar nog ander diere is wat aangetas is nie. “Diere in verskillende fases van ’n siekte verbeter die kans op ’n diagnose en beïnvloed ook die aanbevelings wat gemaak word.” Uitbrekings regverdig ’n kuddebesoek.
Die meeste uitbrekings het ’n ekonomiese impak, soos dat blinde diere in ’n sloot kan val en vrek, of maklike prooi vir roofdiere word, en dat medisyne vir behandeling en voorkoming geld kos. Tyd en arbeid wat aan die bymekaarmaak en behandeling van diere spandeer word, kon op ander plekke aangewend word.
Hy sê die benadering wat gevolg moet word ten opsigte van ooginfeksies en -siektes, is dus tweeledig. Dit behels die behandeling van siek diere en die beperking van die verdere verspreiding van die toestand. Die ander gedeelte behels ’n benadering wat geskoei is op die beginsel om gesonde diere gesonder te kry. In die meeste gevalle behels dit die regstel van bestuursfaktore en inenting van veral skaapkuddes, wat deel vorm van ’n biosekuriteitsprogram.
Algemene oorsake
Volgens dr Midgley is daar verskeie oorsake wat tot ooginfeksies en -siektes kan lei. In hierdie verband speel komplekse interaksies wat die epidemiologiese driehoek van dier-omgewing-kiem insluit, ’n rol. Dit lei tot spanning en ’n verlaagde immuniteit. In terme van genetika en teling (rasstandaarde) beklemtoon hy inrol-ooglede en pigment.
Wat voeding betref, speel aspekte soos samedromming rondom voer- en lekbakke, sekere tekorte (soos vitamiene A) en voedingstowwe wat tot vermaering en immuunonderdrukking lei, ’n rol. Aspekte wat ’n rol speel met betrekking tot seisoenale effekte is droogte, wind en vektore (vlieë en muggies) wat lei tot die onderdrukking van ’n dier se immuunstelsel, terwyl kieme oorgedra kan word.
Aansteeklike oorsake
Hy sê daar is verskeie kieme wat dikwels uit die oë van skape, bokke en beeste geïsoleer word. Volgens die boek Kleinveesiektes (De Wet en Bath) is Rickettsia–, Chlamydophila-, Moraxella– en mikoplasma-organismes al in die oë van aangetaste kleinvee gevind.
By beeste is Moraxella bovis, saam met ’n moontlike primêre virus, die bakterie wat die meeste uit oogtoestande in beeste geïsoleer word. Moraxella ovis en Moraxella bovoculi isook al uit beeste met keratokonjunktivitis geïsoleer.
Dr Midgley sê klamidiose, wat deur die Chlamydophila-bakterie veroorsaak word, is een van die oorsake van ooginfeksies in kleinvee. Chlamydia pecorum sluit onder andere ooginfeksies in.
Tree voorkomend op
Voorkomingsmaatreëls en kritiese kontrolepunte moet opgestel word om toekomstige uitbrekings te beperk of voorkom.
Hy beveel aan dat daar nou saam met ’n kuddeveearts gewerk moet word om ’n goeie biosekuriteitsprogram in plek te stel. Produsente moet in oorleg met hul kuddeveearts ook toesien dat hul algemene inentingsprogram op datum is. Daar is geregistreerde entstowwe beskikbaar wat spesifiek vir ooginfeksies in beeste en skape geregistreer is. – Christal-Lize Muller, Veeplaas
Vir meer inligting, kontak dr Dave Midgley by 082 4933 423 of dave.midgley@vodamail.co.za.
