Estimated reading time: 3 minutes
Melkprodusente onderskat dikwels die effek wat hittestres op hul kuddes het. In die meeste gevalle word baie min gedoen om hierdie negatiewe gevolge tot ’n minimum te beperk.
Belangrike faktore by die grootmaak van verse.
Die hoë-produserende melkkoei is eintlik ’n superatleet. ’n Koei van 600kg wat 60Mcal metaboliseerbare energie verbruik, metaboliseer 2,3 keer die energie per eenheid liggaamsgewig van ’n maratonatleet van 100kg wat 4,3Mcal op ’n 42km-roete verbruik. Baie meer aandag behoort dus gegee te word aan bestuur en voedingstrategieë om die uitwerking van hittestres te minimaliseer.
Die gevolge van hittestres
Die graad van hittestres word deur die temperatuur-humiditeitindeks (THI) bepaal. Tradisioneel is ’n waarde van 72 as die drempelwaarde gedefinieer, maar meer onlangse navorsing dui op ’n THI-waarde van 65 of, indien die gemiddelde daaglikse THI-waarde bo 68 styg, sal koeie hittespanning begin ervaar.
Die gevolge van hittestres kan produsente duur te staan kom, en selfs kort tydperke van hittestres kan ’n langdurige uitwerking hê. Die negatiewe gevolge van hittestres sluit in verlaagde melkopbrengs as gevolg van ’n laer inname van droëmateriaal en bykomende energie wat die koei benodig om homotermie te handhaaf.
Vrugbaarheid neem ook af as gevolg van veranderde follikulêre groei en ontwikkeling, sowel as hitte-geïnduseerde vroeë embrionale vrektes. Ander gevolge sluit in toenemende gevalle van metaboliese gesondheidsprobleme, melkvetdepressie, laminitis, verhoogde somatiese seltelling en verminderde koeigemak.
Asemhaling as aanwyser
Asemhalingstempo, eerder as rektale temperatuurlesings, is een van die eerste fisiologiese aanwysers wat gebruik word om die vlak van hittestres te bepaal – en met goeie rede.
’n Koei sal eerste haar asemhalingstempo verhoog om haar liggaamstemperatuur te probeer handhaaf, deur meer hitte na die omgewing oor te dra deur verdamping. Eers wanneer die hitte van die omgewing die koei se vermoë om haar temperatuur deur verhoogde respirasie te reguleer, oortref, sal die rektale temperatuur begin styg.
’n Normale respiratoriese tempo vir melkkoeie is tussen 30 en 50 asemhalings per minuut, en ’n normale rektale temperatuur is tussen 38 en 39,2˚C. ’n Respiratoriese tempo van meer as 60 asemhalings per minuut beteken dat die koeie ’n ligte vlak van hittestres ondervind. Meer as 100 asemhalings per minuut dui op matige hittestres, en 120 of meer asemhalings per minuut is ’n teken dat die koeie onder geweldige hittestres verkeer.
Strategieë teen hittestres
Die volgende voedings- en bestuurstrategieë kan gevolg word om die effek van hittestres te verminder:
- Verhoog die digtheid van voedingstowwe in die dieet.
- Voer verbyvloeiproteïen van plantbronne wat deurgaans hoog is in rumenverbyvloeiproteïen en aminosuur-biobeskikbaarheid.
- Voer die beste gehalte ruvoer wat op die plaas beskikbaar is. Dit is belangrik om ’n goeie ontleding van alle ruvoer op die plaas te doen.
- Voer ekstra rumenbuffers.
- Verskaf skoon, vars water. Navorsing toon dat koel drinkwater droëmateriaalinname verhoog.
- Bied ekstra skaduwee aan diere.
- Gebruik ’n kombinasie van watersproeiers en waaiers in die hou-areas.
- Beperk die wagtydperk vóór en ná melk tot die minimum.
Die daaglikse insameling van asemhalingstempo-data van 10% van die kudde behoort ’n goeie aanduiding te gee van wanneer ingryping nodig is en of verkoelingstrategieë voldoende werk. Vroeë ingryping, beter begrip en deurlopende bestuur van hittestres sal help om die hoeveelheid melk wat verlore gaan te verminder, reproduksie te verhoog en die algehele gesondheid van koeie te verbeter. – SP Els, herkouer-spesialis, AFGRI Veevoere
Vir meer inligting, kontak SP Els by 083 280 6248 of epos sp.els@afgrifeeds.co.za.
