Estimated reading time: 4 minutes
Wanneer daar in die algemeen na die regsberoep en regslui verwys word, is die eerste voorbeeld van kritiek wat na vore kom, die groot omvang van die regskoste om ’n saak aan te voer. Hierdie kritiek kan vir verskeie redes geldig of ongeldig wees, maar die wanpersepsie bestaan wel dat die gebruik van regsdienste beperk is tot die dag wanneer dinge regtig skeefloop en jy geforseer is om jou tot die Hof te wend om ’n geskil te probeer oplos.
Die teendeel is egter waar. Baie duur hofsake en regskoste sou in die verlede vermy kon word, indien voortydige regsadvies ingewin was oor hoe om ’n bepaalde saak te benader of ’n geskikte ooreenkoms in plek te stel.
Vind meer uit oor die Jakkalsdans-saak se uitslag.
Wanneer kitskontrakte begin lol
Ter illustrasie kan die volgende voorbeeld van ’n feitestel wat in ’n hofsaak ontaard het, gebruik word.
Mnr A nader ’n konstruksiemaatskappy om sekere fomvangryke bouwerk te doen. Mnr A besef dat dit ’n goeie idee is om dalk iets op skrif te stel en kry sommer by ’n vriend ’n twee-bladsy kontrak (‘kitskontrak’), wat die partye teken en waarna die bouwerk begin.
By die uitvoer van die kontrak gaan dinge aanvanklik baie goed, maar met verloop van tyd kom mnr A agter dat die konstruksiemaatskappy voete sleep en dat sekere gedeeltes van die bouwerk nie na wense is nie. Gesprekke vind oor en weer plaas om die probleme te probeer oplos, maar sonder sukses.
As gevolg van die konstruksiemaatskappy se versuim om die werk af te handel en die gebrekkige bouwerk reg te stel, besluit mnr A om op te hou betaal. Die konstruksiemaatskappy ontken op die keersy dat die werk gebrekkig is en nie na wense vorder nie. Omdat mnr A verdere betalings gestop het, neem die boumaatskappy beheer van die bouperseel en oefen ’n bouersretensiereg (besitneming van die perseel deur ’n bouer totdat betaling geskied) oor die perseel uit.
Beide partye kry hul prokureurs betrokke, en ná ’n hofsaak wat twee jaar geneem het om af te handel en duisende rande se regskoste later, is die partye uiteindelik uit mekaar se pad en kon die bouprojek afgehandel word.
Lees meer oor voorkomende en bestraffende skorsing.
Duur lesse wat vermy kon word
By nabetragting en nagaan van die vriend se twee-bladsy kontrak, kon die oorsaak van die geskil onder andere aan drie belangrike, dog ontbrekende terme en voorwaardes in die kitskontrak toegeskryf word:
- Die tydsduur vir die afhandeling van die projek.
- Die gehaltestandaard van die werk en afwerkings soos ooreengekom.
- Wanneer betaling vir die afgehandelde bouwerk moet geskied.
Indien die twee partye vóór die konstruksie ’n aanvang geneem het, behoorlike regsadvies ingewin het en ’n behoorlike kontrak laat opstel het om geskille rondom die voorafgaande kwessies te verhoed, sou die hofsaak sowel as die meegaande regskoste en verlies aan tyd vermy kon gewees het.
Bykomend tot die uitskakeling en beperking van risiko’s vir beide partye, sou ’n behoorlike kontrak wel regskoste meegebring het, hoewel dit ’n fraksie van die koste wat deur die hofsaak veroorsaak is, sou beloop het.
Voortydige regsadvies
Die voortydige inwin van regsadvies is nie net by die sluit van kontrakte ter sprake nie, maar is eweneens van toepassing by enige ander kwessie waar potensiële geskille met regsgevolge tussen die betrokke partye in die toekoms mag ontstaan.
Die regstelsel werk ook soms baie anders as die begrip wat in die algemeen by mense daaroor bestaan. Waar daar dus gehandel is op die basis van ’n verkeerde begrip van hoe die reg werk (en dikwels oorhaastig), is groot foute al in die verlede begaan. Dit is te wyte aan hierdie foute, waar die voortydige inwin van behoorlike regsadvies nie oorweeg was nie, dat baie duur, opeenvolgende hofsake gereeld ontstaan.
Die gemelde voorbeeld en oorwegings behoort genoegsame rede te wees om die rol van die regslui en regsdienste anders te sien as bloot ’n noodsaaklikheid wanneer dispute en moeilikheid ontstaan. Regslui en regsdienste kan op ’n goedkoper wyse betrek word om regsrisiko’s te bestuur of voorkom, as om die ongewenste gevolge van ’n fout met ’n hofsaak te probeer oplos. – HJ Moolman, Moolman & Pienaar Ingelyf
Vir meer inligting, kontak HJ Moolman by 018 297 8799, 018 297 0397 of hj@mmlaw.co.za.
