Estimated reading time: 3 minutes
Die Onteieningswet, wat die landboubedryf en georganiseerde landbou in ’n groot debat gewikkel het, het verdeeldheid en onsekerheid ontlok oor die moontlike gevolge daarvan. Jaco Minnaar, president van Agri SA, het onlangs bevestig dat sy organisasie steeds teen die afkondiging van sekere elemente van die wet gekant is, en dat die werklike effekte en interpretasies van die wet eers deur die regstelsel bevestig sal word.
Minnaar het sy standpunt in ’n gesprek met Pieter Möller, voormalige hoofbestuurder van Vrystaat Landbou, gedeel en verduidelik dat die onduidelikhede rondom die wet, veral met betrekking tot die interpretasie daarvan, ’n groot bron van kommer is. “Ons staan baie sterk vir privaat-eiendomsreg, en ons voel die wet bedreig privaat-eiendomsreg,” sê Minnaar. Hy het verder aangedui dat die wet nie net die landboubedryf raak nie, maar ook ander sektore soos huise en intellektuele eiendom sal beïnvloed.
Volgens Minnaar is daar elemente in die wet wat onduidelik gedefinieer is en wat volgens hom verkeerd geïnterpreteer kan word, wat uiteindelik kan lei tot die verkeerde toepassing van die wet. “Ons moet wag totdat daar ’n goeie toetssaak is om te sien hoe die wet in die praktyk toegepas word.”
Nie net ’n bedreiging vir landbou nie
Die wet, wat in die laaste paar maande in die media bespreek is, het reeds reaksies uit verskeie sektore van die samelewing ontlok. Landbouleiers soos Minnaar maak beswaar oor die effekte wat dit op privaat-eiendom kan hê, terwyl ander, wat nie in die bedryf betrokke is nie, bekommerd is oor die wyer impak wat die wet op eiendom in die algemeen kan hê.
In reaksie op vrae oor hoe lank dit sal neem voordat die wet werklik toegepas kan word, het Minnaar gesê dat die implementering van die wet moontlik jare kan neem. Hy meen ook dat daar reeds gesprekke op plaaslike vlak begin het oor hoe die wet op plaaslike regeringsvlak toegepas kan word, maar dit het tot verdere bekommernisse gelei oor die moontlike verskil in interpretasies van die wet. “Dit is juis wat vir ons gevaarlik is, hoe gaan hulle dit interpreteer?” sê hy.
Minnaar maak dit duidelik dat wanneer onteiening in die praktyk plaasvind, Agri SA die meriete van elke saak individueel sal evalueer en op grond van die feite sal besluit of hulle betrokke sal raak. “Die Grondwethof sal die finale woord hê oor die grondwetlikheid van die wet,” sê hy, wat daarop dui dat die regstelsel die sleutel sal wees tot die interpretasie en implementering van die wet.
Minnaar beklemtoon ook dat die wet nie net die landboubedryf raak nie, maar dat dit potensieel alle Suid-Afrikaners kan beïnvloed, van huiseienaars tot maatskappye en individue wat ander soorte eiendom besit. “Die implikasies van hierdie wet, as dit verkeerd toegepas word, sal die hele samelewing raak.”
Die wet bly dus ’n onderwerp van intense debat en spekulasie, met min duidelikheid oor wat die uiteindelike gevolge sal wees. Die land sal moet wag om te sien hoe die regstelsel dit sal hanteer, terwyl dit duidelik is dat daar vir die Onteieningswet ’n lang pad van regsgevegte en implementasie voorlê. – Elmarie Smit, Plaas Media
