Estimated reading time: 3 minutes
Elke jaar, tydens die Bloemskou, oorhandig SA Stamboek sy Elite-toekennings aan verdienstelike stoettelers tydens ‘n spoggerige aandfunksie. Tydens hierdie geleentheid word stoettelers vereer vir hulle nougesette rekordhouding en aantekening van prestasiedata op grond waarvan diere se meriete bereken word.
Erkenning vir aantekening
Volgens dr Japie van der Westhuizen, uittredende hoofbestuurder van SA Stamboek, is hierdie geleentheid die hoogtepunt op SA Stamboek se kalender. Eerstens, sê hy, gaan dit oor erkenning aan die beste telers wat hul diere-aantekening by SA Stamboek doen, asook die topdiere wat deur hierdie telers geteel word. Hierbenewens word ander toekennings ook gemaak, soos aan die mentorteler van die jaar en die beste opkomende stoetteler.
“So, hoewel erkenning ‘n belangrike rede vir die geleentheid is, dien dit ook as aansporing vir die deeglike en tydige indiening van aantekeningdata sodat dit verwerk kan word. Maar daar is ‘n tweede stap hieraan gekoppel en dit is hoe daardie verwerkte data dan deur die teler gebruik word. Dit sien ‘n mens in die bestuursprogramme op die plaas en die verbetering van eienskappe soos vrugbaarheid in die kudde. Derdens word gekyk hoe die genetiese waardes wat deur die data gegenereer word, gebruik word om teeldoelwitte te bereik.”
Hoe lyk ‘n Elite-teler?
Stoettelers wat deurdring na die finale Elite-toekennings moet aan hierdie vereistes voldoen, maar ook aan ander prestasietoetse deelneem, soos groeitoetse, ultrasoniese skanderings en deesdae ook genomiese toetse. Al hierdie toetse, verduidelik hy, tel dan om die Elite-telers te identifiseer.
“Daar is ‘n tweede aspek wat punte tel en dit gaan oor vroulike reproduksie. Die onderliggende vraag hier is of die teler ‘n winsgewende onderneming bedryf. Die derde aspek wat punte tel is die genetiese vlak van die kudde, spesifiek die geneties-winsgewende aspekte van die kudde soos kilogramme per hektaar geproduseer (by vleisbeeste), en die winsgewendheidsindeks wat melkkoeie in ‘n winsgewendheidsrangorde op grond van haar melksamestelling en -gehalte asook gesondheidseienskappe.”
Dis hierdie aspekte wat die Elite-telers van die res onderskei, en aan wie dan erkenning by wyse van toekennings gegee word.
Genetiese vordering en mededinging
Dr van der Westhuizen het geen twyfel nie dat daar wel beduidende genetiese vordering in die stoetbedryf plaasvind. Genetiese vordering, sê hy, kan ‘n mens kwantifiseer – jy kan ‘n grafiek trek wat genetiese vordering oor die dekades duidelik aandui.
“Daar is egter ‘n ander aspek wat toekennings soos hierdie verder waardevol maak, en dit is die kompetisie-aspek daarvan. As mense teen mekaar meeding, verhoog dit die gemiddelde standaard. Dit haal die beste uit die telers, en dryf hulle om nóg beter te doen, nóg beter diere te teel en ‘n verskil te maak aan die gehalte van hulle diere en die bedryf.” – Izak Hofmeyr, Veeplaas
Vir volledige inligting oor al die finaliste en wenners van vanjaar se SA Stamboek Elite-toekennings, laai die SA Stoetteler by enige van hierdie skakels af:
