Estimated reading time: 4 minutes
Oktober was ‘n maand van gemengde resultate vir die landboumarkte. Die rand het teen die dollar en die euro verbeter na ‘n moeilike paar maande, maar dit het ‘n negatiewe impak op sommige uitvoerprodukte gehad. Die inflasiekoerse het weer effens gestyg, maar die rentekoers het onveranderd gebly. Die geelmielieprys het afgeneem, maar die wol- en bokhaarpryse het gestyg. Die bees-, skaap- en varkkarkaspryse het almal ‘n opwaartse neiging getoon, maar die speenkalf- en speenlampryse het onder druk gebly. Hier is ‘n meer gedetailleerde oorsig van die markte:
• Rand: Die rand het in Oktober beter gevaar teen die dollar en die euro, met die wisselkoerse wat die maand op onderskeidelik R18,69 en R19,75 afgesluit het. Dit was ‘n verbetering van ongeveer 2 en 3% vanaf September se vlakke.
• Inflasie: Die verbruikersprysindeks (VPI) en die produsenteprysindeks (PPI) het albei weer ‘n ligte toename in September getoon. Die VPI het na 5,4% (jaar-op-jaar) geklim en die PPI na 5,1% (jaar-op-jaar). Die prima-uitleenkoers het egter onveranderd gebly op 11,75%.
• Geelmielies: Die geelmielieprys het ‘n swakker maand gehad, met die prys wat na R3 755/ton teen die einde van Oktober gedaal het. Dit was ‘n afname van ongeveer 7% vanaf September se prys van R4 040/ton. Die prysdaling kan toegeskryf word aan die versterking van die rand, die goeie oesverwagtinge vir die volgende seisoen, en die lae internasionale mieliepryse.
• Wol: Die wolmark het ‘n wisselvallige maand beleef, met die pryse wat aanvanklik gedaal het as gevolg van die rand se versterking, maar later weer herstel het. Die aanwyserprys vir gesertifiseerde skoonwol het in Oktober teen R168,85/kg gesluit, wat ‘n styging van 1,6% vanaf September se prys van R166,17/kg verteenwoordig. Die wolmark het ook voordeel getrek uit die toenemende vraag na natuurlike vesels in die wêreldmark.
• Bokhaar: Die bokhaarveilings het ‘n soortgelyke patroon as die wolmark gevolg, waar die pryse aanvanklik verder gedaal het, maar met die tweede veiling weer herstel het. Die aanwyserprys vir Oktober het teen R320,55/kg gesluit, wat ‘n afname van 2,7% vanaf September se prys van R329,40/kg is. Die bokhaarpryse bly egter hoër as die vorige jaar se vlakke, wat die goeie kwaliteit en die sterk vraag na die produk weerspieël.
• Beeskarkasse: Die beeskarkaspryse het in Oktober min verander, met slegs klein prysaanpassings wat aangeteken is. Die A2-prys het teen R53,56/kg gesluit, die B2-prys teen R47,19/kg en die C2-prys teen R46,51/kg. Die beeskarkaspryse bly steeds hoër as die vorige jaar se vlakke, wat die stygende vraag na rooivleis in die plaaslike en internasionale markte aandui.
• Speenkalwers: Die speenkalfprys het ook min verander in Oktober, met ‘n effense styging wat waargeneem kan word na die laaste deel van die maand toe. Die gemiddelde speenkalfprys het teen R33,87/kg gesluit, wat ‘n toename van 0,6% vanaf September se prys van R33,66/kg is. Die speenkalfprys bly egter onder druk as gevolg van die hoë voerkoste, die droogte in sommige dele van die land, en die beperkte uitvoermarkte.
• Skaapkarkasse: Die skaapkarkaspryse het ‘n goeie maand gehad, met pryse wat gestyg het. Die A2-prys het teen R84,84/kg gesluit, die B2-prys teen R62,63/kg en die C2-prys het tot R60,13/kg versterk. Die skaapkarkaspryse het voordeel getrek uit die hoë vraag na witvleis in die plaaslike mark, veral met die naderende feesseisoen.
• Speenlammer: Die speenlamprys (Figuur 1) het ook in Oktober gestyg, maar bly steeds onder druk. Die gemiddelde speenlamprys het die maand teen R39,10/kg afgesluit, wat ‘n styging van 3,4% vanaf September se prys van R37,82/kg is. Die speenlamprys verhandel egter steeds onder die vlakke van die vorige twee jare, wat die impak van die droogte, die swak ekonomiese toestande, en die mededinging van ander vleissoorte weerspieël.
• Varkkarkasse: Die prys van klas O-varkkarkasse het in Oktober ‘n ligte styging getoon, nadat dit in die eerste helfte van die maand stabiel gebly het. Die prys het die maand teen R37,41/kg afgesluit, wat ‘n toename van 1,9% vanaf September se prys van R36,70/kg is. Die varkkarkasprys het voordeel uit die verbeterde vraag na varkvleis in die plaaslike mark, asook die laer voerkoste getrek. – Hannes Venter en WA Lombard, Departement Landbou-ekonomie, Universiteit van die Vrystaat.
