Estimated reading time: 5 minutes
- Die gebruik van groot ronde bale het in die 1970’s algemeen begin raak en vandag het dit grootliks die klein reghoekige bale vervang. Die grootste voordeel van ronde bale is dat dit buite geberg kan word met heelwat minder verliese as die kleiner reghoekige bale.
- Maar nog voor berging ter sprake kom, kan produsente reeds baie doen om te verseker dat soveel hooi as moontlik uiteindelik doeltreffend deur die diere benut word.
- Baaldigtheid en die tipe hooi wat gebaal word, speel ’n groot rol in die beperking van vogindringing in die baal.
- Indien produsente nie van plan is om ‘n seil te gebruik nie, is die manier waarop die bale gepak word van groot belang.
- ’n Studie in Suid-Dakota in Amerika het getoon dat bale wat in ’n enkelry dig teen mekaar geberg is, na ’n jaar ‘n 1% DM-verlies getoon het, teenoor 4% waar die bale individueel gelê het en 10% waar dit in ’n piramiede gepak was.
Die gebruik van groot ronde bale het in die 1970’s algemeen begin raak en vandag het dit grootliks die klein reghoekige bale vervang. Die grootste voordeel van ronde bale is dat dit buite geberg kan word met heelwat minder verliese as die kleiner reghoekige bale. Met die regte toerusting is dit ook makliker om een groot baal te hanteer en daaruit te voer, as dieselfde hoeveelheid hooi in kleiner bale.
Ronde bale moet egter reg hanteer word anders kan soveel as 40% van die baal verlore gaan. Vog is die grootste sondebok.
Doen dit reg
Maar nog voor berging ter sprake kom, kan produsente reeds baie doen om te verseker dat soveel hooi as moontlik uiteindelik doeltreffend deur die diere benut word. Die heel eerste beginsel is om teen die regte voggehalte te baal om die opbou van hitte, muf en dus die verlies aan droëmateriaal (DM) te beperk. Hiervoor moet bale ’n voginhoud van minder as 20% handhaaf.
Baaldigtheid en die tipe hooi wat gebaal word, speel ’n groot rol in die beperking van vogindringing in die baal. Hoe fyner die hooi, hoe beter – dit is omdat dit digter gebaal kan word en dus minder vogindringing toelaat.
Volgens ’n artikel deur Brad Schick en Ben Beckman van die Universiteit van Nebraska-Lincoln, “Keep it tight; store hay right”, speel die materiaal waarmee bale gebind word ook ’n groot rol in potensiële bergingsverliese. Die gebruik van baalnette hou die baal beter bymekaar en is meer doeltreffend as baaltou om te verhoed dat water die baal infiltreer.
Uit die aard van die saak sal verliese heelwat minder wees as bale onderdak geberg kan word, maar dit is nie vir alle produsente moontlik nie. Die voordeel van ronde bale was juis dat dit buite geberg kon word.
Die meeste DM-verliese vind binne die eerste paar maande van berging plaas, sê die skrywers. Selfs onder die gunstigste omstandighede waar hooi in ’n skuur geberg word, kan DM-verliese van tussen 2 en 8% voorkom as hooi vir ’n lang tyd geberg word. Daarteenoor, afhangend van die klimaat, kan verliese in hooi wat buite geberg word, soveel as 25% of meer wees.
Leer hoe om kuilvoer reg te stoor hier.
Basiese reëls vir buiteberging
’n Paar basiese reëls geld vir hooi wat buite geberg word. Die eerste is om die basis waarop die hooi lê, droog te hou. Daar is aansienlik meer vogskade van onder af as van bo af. So ‘n basis kan bestaan uit ou buitebande, ’n dik gruislaag, palette of dik pale. Die doel is om die bale van die grond te lig sodat waterinfiltrasie van onder tot ’n minimum beperk word.
’n Volgende wenk is om die bale met waterdigte materiaal te bedek. Tesame met ’n goeie basis is die bale dan van onder én bo teen vogtigheid beskerm. Hoewel dit ekstra kostes impliseer, kan heelwat bespaar word deur die bale soos ’n piramiede op te stapel en met ’n seil te bedek.
Indien produsente nie van plan is om ‘n seil te gebruik nie, is die manier waarop die bale gepak word van groot belang. Die skrywers meen dit is ‘n fout om bale in die vorm van ’n piramiede te pak as dit nie bedek gaan word nie. ’n Nuttiger manier is om die bale in enkelrye, styf teen mekaar te pak met ten minste ’n meter afstand tussen die rye, sodat water kan afloop en voldoende ventilasie kan plaasvind. As dit nie moontlik is nie, is dit beter om die bale so te pak dat dit glad nie aan mekaar raak nie.
Die area waar die bale geberg word moet ’n helling hê en die rye moet op en af saam met die helling gepak word vir doeltreffende dreinering. Dit is verder ideaal om die rye van noord na suid te pak, sodat die bale deur die dag voldoende son kry om vinnig te droog na ’n reënbui.
Dit is vir dieselfde rede nie goed om bale onder bome te berg nie. Bale moet vinnig droog word as dit natgereën het en skaduwee sal hierdie proses vertraag.
Navorsingsbevindinge
’n Studie in Suid-Dakota in Amerika het getoon dat bale wat in ’n enkelry dig teen mekaar geberg is, na ’n jaar ‘n 1% DM-verlies getoon het, teenoor 4% waar die bale individueel gelê het en 10% waar dit in ’n piramiede gepak was. ’n Ander studie het getoon dat die verlies by bale wat op die grond gelê het, maar met baalnet gemaak is, in die orde van 25% was teenoor bale met baaltou wat op die grond gelê het en verliese van soveel as 61% getoon het. Izak Hofmeyr, Veeplaas
Vir bronverwysings, kontak die outeur by izak@plaasmedia.co.za.
