Estimated reading time: 3 minutes
‘n Produsent se besigheid het nog altyd, en sal altyd, uit risiko’s bestaan – maar dit bly ‘n uitdaging. So sê Bertie Hamman, hoof van kommersiële landboubesigheid by Standard Bank. Die risiko’s waarmee produsente te doen kry, is egter altyd aan die verander soos die bedryf groei en homself omvorm. Daarom moet produsente deurlopend op hoogte bly van die beste praktyke om hierdie risiko’s so doeltreffend en so ver as moontlik te bestuur.
Landbou en klimaatsverandering
Klimaatsomstandighede wat tans geld en wat in die volgende paar maande gaan geld, gaan ‘n groot bepalende faktor vir landbouproduksie in Suid-Afrika in 2023 wees. Tans lyk dit baie positief.
Die plaaslike en internasionale ekonomie gaan ook ‘n beduidende rolspeler by landbouproduksie wees. Hamman meen die wêreld se ekonomie is broos en ‘n brose ekonomie kan verbruikers se bestedingspatrone beïnvloed. “Ons is in ‘n siklus waar ons werk met opwaartse rentekoerse en inflasiedruk wat verbruikers werklik onder druk plaas. As hulle bestedingspatrone verander, kan dit ‘n rol speel in die tipe kommoditeite wat meer of minder ondersteun word.”
Kommersiële landbou kan nie sonder doeltreffende infrastruktuur bestaan nie. Dit is ongelukkig so dat heelwat hiervan in Suid-Afrika veel te wense oorlaat. Hamman meen die publiek hoor positiewe geluide wanneer dit kom by senior besluitnemers, maar die implementering van hierdie besluite volg dikwels nie. Die bedryf benodig ‘n beleidsomgewing wat gunstig is, tesame met doeltreffende beleidsimplementering op grondvlak.
Nog ‘n faktor wat nodig is vir ‘n florerende landboubedryf, is etiese en bekwame leierskap. Hamman meen ondeurdagte of selfs agteraf besluite deur individue of direksies van groot maatskappye of ander rolspelers, kan ‘n hele landbougemeenskap ruïneer.
Plan van aksie
Volgens Hamman is die uitdaging tweërlei: die risiko’s kan nie deur landbou alleen bestuur word nie, maar het steeds ‘n sterk invloed op die bedryf. “Om dit te verskans, moet jy eerder optimaal as maksimaal boer. Met ander woorde, dit gaan nie net oor hoe groot jy is nie – dit gaan eerder oor hoe effektief jy is.”
Deeglike boerdery- en finansiële beplanning asook die dissipline om by daardie beplanning te hou, is een van die faktore van suksesvolle risikoverskansing.
Kyk hier na ’n onderhoud met Hamman:
Diversifikasie was nog altyd ‘n goeie en gesonde beginsel, maar hoe produsente dit toepas is dikwels waar die haakplekke lê. “Diversifikasie beteken nie noodwendig dat jy ‘n tweede boerderyvertakking moet begin wat jou finansieel onder druk gaan plaas, en wat dan boonop gaan meeding met jou primêre boerderyvertakking nie.”
Lees meer oor die ekonomiese vooruitskouing.
Die beginsel van koolstofneutraliteit kan ook volgens Hamman baie positief vir die sektor wees, maar dit gaan vereis dat produsente hul koolstofvoetspoor begin meet.
Op ‘n positiewe noot
Daar is wel baie groot belangstelling in die sektor vanuit ‘n beleggersoogpunt. “Suid-Afrikaanse landbou het heelwat toegang begin kry tot wêreldhandel, maar die koste van internasionale handel was veral oor die laaste paar jaar hemelhoog. Al die voordele word ongedaan gemaak deur die hoë kostes.
“Ons het egter onlangs begin sien dat die logistieke koste drasties begin daal het en veral ons vrugte-uitvoerders kan uitsien na ‘n baie meer gunstige omgewing in die volgende paar maande,” sluit Hamman af. – Elmarie Helberg, Plaas Media
